Menu
Ustawa prawo łowieckie z dnia 13 października 1995 r. (Dz.U.05.127.1066 ze zm.) stanowi, że dzierżawca bądź zarządca obwodu łowieckiego – którym jest najczęściej koło łowieckie – zobowiązany jest do wynagrodzenia szkód, które zostały wyrządzone w uprawach i płodach rolnych przez dziki, łosie, jelenie, daniele i sarny bądź też przy wykonywaniu polowania. Ustawa nakłada jednocześnie na właścicieli lub posiadaczy gruntów rolnych powinność współdziałania, zgodnie z potrzebami, w zabezpieczaniu gruntów przed szkodami. W przypadku powstania szkód, przedstawiciele dzierżawcy lub zarządcy obwodu łowieckiego dokonują oględzin i ostatecznego szacowania, a także ustalania wysokości odszkodowania.
Szczegóły postępowania reguluje rozdział 9 ustawy z 1995 r. Prawo łowieckie oraz Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 8 marca 2010 r. w sprawie sposobu postępowania przy szacowaniu szkód oraz wypłat odszkodowań za szkody w uprawach i płodach rolnych.
W uproszczeniu postępowanie można jednak przedstawić w poniższy sposób.
Należy wiedzieć również, że odszkodowanie nie przysługuje – zgodnie z ustawą Prawo łowieckie – w poniższych przypadkach:
1. osobom, którym dany grunt przydzielono jako deputat rolny na gruncie leśnym
2. jeśli szkoda powstała w uprawach lub płodach, które nie zostały zebrane pomimo upłynięcia 14 dni od zakończenia okresu zbiorów danego gatunku roślin w danym regionie
3. jeśli posiadacz gruntu nie zgodził się na wcześniejsze zabezpieczenie upraw lub płodów
4. jeśli szkoda była nieznaczna (o wartości do 100 kg żyta z 1 ha)
5. jeśli płody były składowanie bezpośrednio przy lesie
6. jeśli uprawa rażąco naruszała zasady agrotechniki
7. za szkody, o których mowa w art. 46 ust. 1 ustawy Prawo łowieckie, powstałe na nieruchomościach, w odniesieniu do których właściciel albo użytkownik wieczysty złożył oświadczenie o zakazie wykonywania polowania, o którym mowa w art. 27b ust. 1.
W terminie umożliwiającym dokonanie szacowania szkód należy zawiadomić właściwe koło łowieckie o wystąpieniu szkody.
We wniosku należy określić rodzaj szkody (np. podać rodzaj uszkodzonej uprawy), jej dokładną lokalizację oraz datę jej powstania. Jeśli do powstania szkody doszło bezpośrednio przed sprzętem uprawy należy we wniosku określić także planowany termin zbioru. Należy podać swoje dane adresowe i warto także dopisać numer telefonu, to może przyspieszyć załatwienie wniosku, ponieważ bardzo ułatwi kontakt między poszkodowanym i szacującym szkodę i pozwoli np. ustalić dogodny dla obu stron termin przeprowadzenia szacowania.
Podział terenu na obwody łowieckie
Dane kół łowieckich
Jeżeli szkoda powstała w terenie wyłączonym z obwodu łowieckiego (np. w większości terenu miast, obszary wewnątrz zabudowy mieszkalnej, publicznej i gospodarczej miejscowości) szkody zgłasza się do Urzędu Marszałkowskiego. Jeżeli zaś szkoda została wyrządzona przez łosie, szkody zgłasza się do Regionalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska.
Wątpliwości, które koło łowieckie dzierżawi dany obwód można wyjaśnić w tutejszym Zarządzie Okręgowym, a co do tego, czy teren nie jest czasem wyłączony z obwodu łowieckiego – w kole lub Urzędzie Marszałkowskim.
W ciągu 7 dni od zgłoszenia szkody koło łowieckie dokonuje oględzin, zawiadamiając o ich terminie w ciągu 3 dni od otrzymania wniosku poszkodowanego oraz wojewódzki ośrodek doradztwa rolniczego, którego przedstawiciel może wziąć w nich udział. Na żądanie jednej ze stron może w nich uczestniczyć przedstawiciel izby rolniczej. Z wykonanych czynności sporządzany jest protokół. Poszkodowanego może reprezentować pełnomocnik.
Oględzin nie dokonuje się w przypadku szkód:
1) w płodach rolnych;
2) wyrządzonych przez dziki na łąkach i pastwiskach;
3) w uprawach, jeżeli szkoda powstała i została zgłoszona bezpośrednio przed sprzętem uszkodzonej uprawy lub w jego trakcie.
W takim przypadku od razu dokonuje się ostatecznego szacowania szkody
Ostatecznego szacowania oraz określenia wysokości odszkodowania dokonuje się najpóźniej na dzień przed sprzętem uszkodzonej lub zniszczonej uprawy lub płodu rolnego. Na 7 dni przed zbiorem uszkodzonej uprawy należy termin zbioru zgłosić na piśmie do koła łowieckiego w celu dokonania ostatecznego szacowania szkód. Na żądanie jednej ze stron może w nim uczestniczyć przedstawiciel izby rolniczej. Z wykonanych czynności sporządzany jest protokół. Wszystkie strony biorące udział w szacowaniu mogą wnieść zastrzeżenia do protokołu wraz z uzasadnieniem.
Jeżeli szkoda powstała i została zgłoszona bezpośrednio przed sprzętem lub w jego trakcie, dokonuje się jedynie ostatecznego szacowania. Należy pamiętać, że nieuprzątnięcie płodów z uszkodzonej uprawy po dokonaniu ostatecznego szacowania wyklucza możliwość ponownego szacowania, w przypadku dalszego zwiększenia się szkody.
Wypłata odszkodowania następuje w terminie 30 dni od sporządzenia protokołu ostatecznego szacowania szkody, od którego nie wniesiono odwołania.
Właścicielowi albo posiadaczowi gruntów rolnych, na terenie których wystąpiła szkoda, oraz dzierżawcy albo zarządcy obwodu łowieckiego przysługuje odwołanie do nadleśniczego Państwowego Gospodarstwa Leśnego Lasy Państwowe właściwego ze względu na miejsce wystąpienia szkody. Odwołanie wnosi się w terminie 7 dni od dnia podpisania protokołu z szacowania lub oględzin. W celu rozpatrzenia odwołania nadleśniczy Państwowego Gospodarstwa Leśnego Lasy Państwowe dokonuje odpowiednio oględzin lub szacowania ostatecznego w trybie i uczestnikami jak uprzednio.
Nadleśniczy w drodze decyzji ustala wysokość odszkodowania, które w terminie 30 dni od doręczenia decyzji wypłaca dzierżawca (koło łowieckie) lub zarządca obwodu. Od tej decyzji można wnieść powództwo do sądu w terminie 3 miesięcy.
Niestawiennictwo rolnika, przedstawicieli izby rolniczej lub ODR nie wstrzymuje oględzin i szacowania ostatecznego na żadnym etapie.
Oprócz opisanych tu zasad uzyskiwania odszkodowań warto wiedzieć, że ustawa Prawo łowieckie zobowiązuje właścicieli i posiadaczy gruntów rolnych do współpracy z kołami łowieckimi w zabezpieczaniu tych gruntów przed niepożądaną ingerencją zwierzyny. Na prowadzących gospodarkę łowiecką ciąży oczywiście obowiązek utrzymywania stanów zwierzyny na właściwym poziomie, jednak nawet niski stan pogłowia nie gwarantuje braku szkód. Lokalizowanie atrakcyjnych dla dzikiej zwierzyny upraw, o wysokich nakładach jednostkowych (niejednokrotnie przewyższających wartość rynkową plonów) w miejscach szczególnie narażonych na szkody i bez zabezpieczeń z pewnością doprowadzi do rozczarowania uzyskanym odszkodowaniem. Podobnie brak choćby mechanicznej likwidacji szkodników glebowych w starej zapędraczonej przyleśnej łące, niechybnie doprowadzi do jej „przeorania” przez dziki.
Oprócz stosowania właściwych zasad agrotechniki, uprawy rolne mogą być zabezpieczane również za pomocą środków odstraszających zapachowo, które są często nieodpłatnie rozprowadzane przez koła łowieckie. W przypadkach racjonalnych ekonomicznie, szczególnie przy większych i kosztowniejszych uprawach, często koła łowieckie wspomagają właścicieli upraw w grodzeniu siatką lub użyczają urządzeń do stworzenia elektrycznego płotu. Często również pomaga zgoda na zlokalizowanie urządzenia do polowania (np. ambony myśliwskiej), a wykonywanie dzięki niemu polowania może odstraszyć zwierzynę od wychodzenia z lasu, choć niestety coraz większa w ostatnich latach penetracja lasu przez ludzi nie pomaga temu.